Εφυγε από τη ζωή ο σπουδαίος μουσικοσυνθέτης Γιάννης Μαρκόπουλος (18 Μαρτίου 1939 - 10 Ιουνίου 2023)

 Ενας από τους κορυφαίους Ελληνες συνθέτες, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, έφυγε από τη ζωή στα 84 χρόνια του, μετά από μάχη με τον καρκίνο. 

Ο Γιάννης Μαρκόπουλος γεννήθηκε το 1939 στο Ηράκλειο Κρήτης. Πατέρας του ήταν ο Γεώργιος Μαρκόπουλος, πρώην νομάρχης Λασιθίου και μητέρα του η Ειρήνη Αεράκη από τη Σητεία. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Ιεράπετρα, στο ωδείο της οποίας παίρνει τα πρώτα του μουσικά μαθήματα στη θεωρία και στο βιολί. 

Το 1956 συνεχίζει τις μουσικές σπουδές του στο Ωδείο Αθηνών, με τον συνθέτη Γεώργιο Σκλάβο και τον καθηγητή του βιολιού Joseph Bustidui. Την ίδια εποχή εισάγεται στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ενώ παράλληλα συνθέτει για το θέατρο, τον κινηματογράφο και το χορό. Το 1963 βραβεύεται για την μουσική του στις «Μικρές Αφροδίτες» του Νίκου Κούνδουρου, στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, και τον ίδιο χρόνο ανεβαίνουν από νέα χορευτικά σύνολα τα μουσικά του έργα Θησέας (χορόδραμα), Χιροσίμα (σουίτα μπαλέτου) και τα Τρία σκίτσα για χορό.

Το 1967, μετά το πραξικόπημα, ο Γιάννης Μαρκόπουλος αναχωρεί στο Λονδίνο. Εκεί εμπλουτίζει τις μουσικές του γνώσεις με την Αγγλίδα συνθέτρια Elisabeth Lutyens. Την ίδια περίοδο γνωρίζεται με τους Ιάννη Ξενάκη και Γιάννη Χρήστου και έρχεται σε επαφή με τα πλέον πρωτοποριακά μουσικά έργα. Στο Λονδίνο συνθέτει ακόμα τους «Χρησμούς», για συμφωνική ορχήστρα, και τους πρώτους Πυρρίχιους χορούς Α, Β, Γ, (από τους 24 που ολοκλήρωσε το 2001), οι οποίοι παίζονται, το 1968, από την ορχήστρα Concertante του Λονδίνου στο Queen Elizabeth Hall. Τότε γράφει και τη μουσική για την «Τρικυμία» του Σαίξπηρ, που ανεβαίνει από το Εθνικό Θέατρο της Αγγλίας, σε σκηνοθεσία David Jones.

Επίσης συνθέτει την κοσμική καντάτα «Ήλιος ο πρώτος», σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη και τη μουσική για τη «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη (για το Θέατρο Τέχνης, σε σκηνοθεσία Κάρολου Κουν). 

Με την είσοδο της δεκαετίας του ’70, ο Μαρκόπουλος καταθέτει μουσικά έργα που αποτελούν μια νέα πρόταση για τη μέχρι τότε ελληνική μουσική πραγματικότητα. Προτείνει την «επιστροφή στις Ρίζες», εννοώντας τον «σχεδιασμό του μέλλοντος, με ενδοσκόπηση, μελέτη και πλησίασμα των άφθαρτων πηγών της ζωντανής τέχνης του κόσμου και επιλεγμένες σύγχρονες πληροφορίες τέχνης». 

Λίγο αργότερα ιδρύει την ορχήστρα Παλίντονος αρμονία. Παρουσιάζει τα έργα του στο στούντιο «Λήδρα» και αργότερα στη μπουάτ "Κύτταρο", με νέους τραγουδιστές και μουσικούς. Τα τραγούδια του, όπως οι «Οχτροί», τα «Λόγια και τα χρόνια», τα «Χίλια μύρια κύματα», η «Λένγκω» (Ελλάδα), το «Κάτω στης Μαργαρίτας το αλωνάκι», το «Καφενείον η Ελλάς», το «Ο τόπος μας είναι κλειστός», τα «Παραπονεμένα λόγια», το «Μιλώ για τα παιδιά μου», «Ζαβαρακατρανέμια» κ.α βρίσκονται στα χείλη του πιο ανήσυχου μέρους  του κοινού και συγκαταλέγονται στις καλύτερες στιγμές του ελληνικού τραγουδιού. Το ίδιο και οι μουσικοί του κύκλοι «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», «Ο Στράτης ο Θαλασσινός ανάμεσα στους Αγάπανθους», «Θεσσαλικός κύκλος», «Ήλιος ο Πρώτος», «Χρονικό», «Ιθαγένεια», «Οροπέδιο», «Θητεία» και «Μετανάστες» – σε ποίηση και στίχους Σολωμού, Σεφέρη, Ελύτη, , Μιχ. Κατσαρού, Μ.Ελευθερίου, Λ.Παπαδόπουλου, Κ.Χ. Μύρη, Γ.Σκούρτη, Α.Ανδρικάκη, Π.Θεοδωρίδη αλλά και δικούς του. Ερμηνευτές του, οι Νίκος Ξυλούρης, Βίκυ Μοσχολιού, Χαράλαμπος Γαργανουράκης, Λάκης Χαλκιάς, Γιώργος Νταλάρας, Μανώλης Μητσιάς, Μαρία Δημητριάδη, Παύλος Σιδηρόπουλος, Λιζέττα Νικολάου, καθώς και η Βασιλική Λαβίνα με την οποία επρόκειτο να παντρευτεί το 1981. 

Το 1976 συνθέτει τη μουσική για την τηλεοπτική σειρά του BBC Who pays the Ferryman?, και η επιτυχία του μουσικού θέματος παραμένει στην κορυφή του βρετανικού Hit-Parade για μήνες, ενώ κάνει τον συνθέτη διεθνώς γνωστό.

Σημαντική θέση στην καλλιτεχνική του παραγωγή έχει η μουσική του για το θέατρο και τον κινηματογράφο: μουσική για έργα του Ευριπίδη, του Αριστοφάνη, του Μενάνδρου, του Σαίξπηρ, του Τσέχωφ, του Μπέκετ αλλά και σύγχρονων Ελλήνων δραματουργών, και για ταινίες του Κούνδουρου, του Ντασέν, του Κοσμάτου, του Μανουσάκη, του Σκαλενάκη, του Γρηγορίου και άλλων.

Από τις συνθέσεις του μετά το 1981, ξεχωρίζουν έργα μουσικής δωματίου, κουαρτέτα κ.α. Επίσης, το Κονσέρτο-Ραψωδία για λύρα και συμφωνική ορχήστρα, η Συμφωνία της Ίασης. Το 1994 συνθέτει τη «Λειτουργία του Ορφέα» – για φωνή, χορωδία και ορχήστρα –, που απευθύνεται φιλοσοφικά στον επαναπροσδιορισμό της σχέσης του ανθρώπου με τη φύση. Ακολουθούν η όπερα «Ερωτόκριτος και Αρετή», τα «Ευήλια τοπία», Τρίπτυχο για φλάουτο έγχορδα και άρπα (2007) κ.α.

Ανάμεσα στους νέους καλλιτέχνες που ερμήνευσαν τραγούδια του Γιάννη Μαρκόπουλου και ο Παύλος Παυλίδης, ο οποίος πρόσφατα παρουσίασε τη δική του εκδοχή στο άλμπουμ «Πέρα από τη θάλασσα».

Καλό ταξίδι αγαπημένε και μαλαματένια λόγια στο μαντήλι...

Αθάνατος!